Różnica pomiędzy osobą fizyczną a płatnikiem VAT stanowi podstawowe chyba rozróżnienie dla prawa podatkowego i zasad rozliczania się z urzędem skarbowym. Zupełnie inaczej traktowane jest zarządzanie majątkiem prywatnym, a inaczej prowadzenie działalności gospodarczej – przede wszystkim to pierwsze nie wymaga odprowadzania podatku VAT. Jednak, jak często ma to miejsce w przepisach, czasami ciężko jest wyznaczyć granicę pomiędzy tymi dwoma kategoriami
Opisywany tutaj przypadek dotyczy sytuacji z lipca zeszłego roku, kiedy to Naczelny Sąd Administracyjny rozpatrzył sprawę związaną ze sprzedażą gruntu przez osobę prywatną. Normalnie była by to prosta operacja, jednak w tej konkretnej sprawie wątpliwość organów podatkowych budził fakt że dokonująca jej osoba swoim postępowaniem de facto nie różniła się od regularnego przedsiębiorcy. Owszem, nieruchomość nabyto w drodze spadku – na co zwrócił uwagę sąd – jednak nadal nie wyklucza to faktu późniejszego przygotowania ich do obrotu. Tym, co najbardziej przekonało NSA do wydania werdyktu były podjęte przez właścicielkę działania – uzbrojenie i podział działki, zamieszczenie ogłoszeń itp.
Można powiedzieć, że ścierały się ze sobą dwie racje: z jednej strony osoba prywatna ma pełne prawo do obracania własną nieruchomością, z drugiej – jeżeli w swoim postępowaniu nie różnię się w zasadzie od regularnego przedsiębiorcy, to czemu miałbym traktowany być w inny sposób? Swoim wyrokiem sąd przychylił się do tej drugiej opcji, uznając że:
…przy ocenie działalności osoby sprzedającej nieruchomości należy uwzględnić wszystkie etapy tej aktywności. Stąd też działania podjęte w związku z nabyciem nieruchomości również mogą wskazywać na profesjonalizm wykraczający poza zwykły zarząd majątkiem prywatnym. Ocena podejmowanych działań powinna uwzględniać działania podejmowane na poszczególnych etapach aktywności sprzedającego w ich całokształcie, a nie wyłącznie osobno. Zwłaszcza należy uwzględnić te elementy aktywności, które łączą się z nakładami inwestycyjnymi wykraczającymi poza standardowe działania zarządu majątkiem prywatnym.
I wywodząc z tego interpretację w myśl której:
Wymienione czynności, oceniane kompleksowo, przy uwzględnieniu ich skali i czasu realizacji, wskazują, że sprzedaż działek nie mieści się wyłącznie w zakresie zarządu majątkiem prywatnym (osobistym), lecz spełnia warunki do uznania jej za realizowaną przez podatnika w ramach działalności gospodarczej.
Rozwiązanie to, jakkolwiek na gruncie prawnym brzmiące wątpliwie, ma jednak rzeczywiste podstawy: jeżeli uznać by bowiem że – pomimo podobieństw – przeprowadzane transakcje traktowane mogą być osobno, mogło by to prowadzić do nadużyć. Odpowiedź NSA można więc uznać za próbę uszczelnienia systemu podatkowego.