Ustawa z dnia 29 września 1994 r o rachunkowości nałożyła na przedsiębiorców obowiązek przeprowadzenia inwentaryzacji swoich aktywów i pasywów. Podmiot może przeprowadzić inwentaryzację w drodze spisu z natury.
Przed rozpoczęciem inwentaryzacji w drodze spisu z natury podmiot musi przygotować instrukcje inwentaryzacyjne jak również wyznaczyć zespoły spisowe oraz komisje inwentaryzacyjne. Przedsiębiorca przeprowadza inwentaryzację na ostatni dzień roku obrotowego. Decyduje również o tym czy na ten czas będzie wstrzymana produkcja. Spis z natury ma na celu fizyczne policzenie ilości składników aktywów. Spis obejmuje: aktywa pieniężne, papiery wartościowe, środki trwałe, rzeczowe składniki aktywów obrotowych, maszyny, urządzenia. Dodatkowo w drodze spisu z natury podmiot jest zobowiązany spisać również składniki majątku będące własnością innych jednostek składniki aktywów, które zostały mu powierzone. Inwentaryzację środków trwałych, do których dostęp jest po prostu utrudniony, gruntów, należności spornych czy wątpliwych należy przeprowadzić poprzez porównanie danych z ksiąg rachunkowych z odpowiednimi dokumentami oraz dokonując weryfikacji realnej wartość tych składników. Ta metoda jest stosowana również w stosunku do aktywów oraz pasywów, których nie można zweryfikować w inny sposób.
W przypadku stwierdzenia rozbieżności pomiędzy stanem rzeczywistym a wskazanym w księgach rachunkowym należy wyjaśnić i rozliczyć to w tychże księgach. Dokonać tego należy w roku obrotowym, w którym przypadał termin spisu z natury. Różnice określane są odpowiednio, jako niedobory bądź też nadwyżki inwentaryzacyjne. Inwentaryzację w drodze spisu z natury kończy protokół, który zawiera decyzję o rozliczeniu określonych różnic inwentaryzacyjnych.