Podatek akcyzowy stanowi dochód budżetu państwa i podobnie jak podatek VAT, jest podatkiem pośrednim. Podatek akcyzowy nie ma jednak charakteru powszechnego, akcyza dotyczy tylko ściśle określonych kategorii wyrobów. System podatku akcyzowego w Unii Europejskiej obejmuje regulacje, które dotyczą wyrobów akcyzowych, takich jak energia elektryczna, wyroby energetyczne, alkohol. napoje alkoholowe, jak również wyroby tytoniowe.
Opodatkowanie innych wyrób np. samochodów osobowych, jest możliwe w każdym państwie członkowskim, pod warunkiem, że podatek akcyzowy nie będzie powodować zwiększenia formalności w obrocie handlowym, związanych z przekraczaniem granicy między państwami członkowskimi.
Dyrektywa Rady 2008/118/WE jest podstawowym aktem prawa wspólnotowego, który reguluje kwestie dotyczące podatku akcyzowego w Unii Europejskiej. W Polsce opodatkowanie podatkiem akcyzowym reguluje ustawa z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym oraz właściwe rozporządzenie wykonawcze do ustawy.
Opodatkowaniu podlegają czynności, które dotyczą wyrobów określonych w załączniku do ustawy.
Do podatników akcyzy zaliczane są osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, które dokonują czynności podlegających opodatkowaniu akcyzą czy też wobec których zaistniał stan faktyczny wiążący się z obowiązkiem opłacenia akcyzy.
Organami podatkowymi w zakresie podatku akcyzowego są naczelnicy urzędów celnych oraz dyrektorzy izb celnych. Zasadą jest, że właściwość miejscowa organów podatkowych ustalana jest ze względu na miejsce wykonywania czynności bądź też na wystąpienie stanu faktycznego, który podlega opodatkowaniu.
Stawki akcyzy określone są w ustawie kwotowo na jednostkę wyrobu, procentowo do podstawy opodatkowania, procentowo od maksymalnej ceny detalicznej.