Zgodnie z wspólnotowymi przepisami o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego osobie, która przebywa tymczasowo w innym państwie członkowskim przysługują te wszystkie świadczenia zdrowotne, które są niezbędne z medycznego punktu widzenia oraz zostały udzielone w celu uniknięcia sytuacji, w której pacjent byłby zmuszony do powrotu na terytorium państwa ubezpieczenia, aby uzyskać potrzebne leczenie.
Prawo do świadczeń zdrowotnych na terenie innych państw członkowskich jest potwierdzone Europejską Kartą Ubezpieczenia Zdrowotnego. Karta wydawana jest według jednolitego wzoru w języku narodowym państw członkowskich. Karta zawiera podstawowe dane tj.: imię i nazwisko, datę urodzenia, PESEL, numer identyfikacyjny instytucji, która wydała Kartę, numer identyfikacyjny Karty oraz datę jej ważności.
Korzystanie ze świadczeń zdrowotnych na terenie innych państw odbywa się na koszt państwa danego beneficjenta. Dana osoba w celach weryfikacyjnych musi okazać EKUZ w palcówce służby zdrowia. Czasami wymagane jest również okazanie paszportu bądź też dowodu tożsamości. Lekarz weryfikuje kartę oraz zawarte w niej dane pod kątem zgodności ze wzorem określonym w przepisach unijnych. Na podstawie karty EKUZ można korzystać tylko i wyłącznie z publicznego systemu opieki medycznej w państwie pobytu. W przypadku, gdy system zdrowia w danym kraju przewiduje odpłatność za określone świadczenie karta nie zwalnia beneficjenta z odpłatności. Karta nie uprawnia do uzyskania leczenia planowanego.
Obowiązują 3 rodzaje wniosków o EKUZ, w zależności od statusu osoby, dla której ma być wydana karta: pierwszy dla osoby, która wyjeżdżająca czasowo (turystycznie), drugi dla osoby wskazanej w ustawie o świadczeniach zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych oraz trzeci osoby wyjeżdżającej w związku z podjęciem pracy, nauki, studiów lub poszukiwaniem pracy jako bezrobotny oraz dla pracowników konsularnych i dyplomatycznych. Karty wydawane są przez oddział wojewódzki NFZ bezpłatnie.