Sytuacja ekonomiczna i finansowa przedsiębiorstw podlega analizie przy zastosowaniu różnych metod badawczych. Do najczęściej wykorzystywanych metod analitycznych zalicza się:
metodę indukcyjną, w której na początku bada się zjawiska szczegółowa, a na samym końcu dokonuje się oceny zjawisk ogólnych (od szczegółu do ogółu). Metoda ta jest bardzo pracochłonna i czasochłonna, ale pozwala na szczegółową ocenę wyników finansowych przedsiębiorstwa. Uzyskuje się najbardziej obiektywne wyniki.
metodę dedukcyjną – analiza rozpoczynana jest od badania zjawisk ogólnych, a następnie przejścia do szczegółów (od ogółu do szczegółu). Metoda to odznacza się wysokim stopniem użyteczności. Nie wymaga dokładnej analizy wszystkich aspektów działalności przedsiębiorstwa, by zidentyfikować przyczyny pewnych zjawisk, gdyż już wcześniej z góry zakłada się przyczyny, które mogły spowodować daną sytuację. Metoda jest szybsza i mniej pracochłonna od metody indukcyjnej.
metodę porównań, która polega na porównaniu badanych zjawisk z innymi wielkościami finansowymi, a także na określeniu zachodzących różnicy między nimi.
metodę rozbioru strukturalnego – badana jest struktura zjawisk oraz procesów gospodarczych według różnych kryteriów (rodzajowego, czasowego, przestrzennego). W metodzie tej dużą rolę odgrywa wskaźnik struktury.
metody badania zależności zjawisk. Badanie współzależności zjawisk oraz określanie wpływu wyodrębnionych czynników na powstałe odchylenia może odbyć się w oparciu o różne metody. Najczęściej stosowanymi metodami są metoda kolejnych podstawień, metoda funkcyjna, metoda podstawień krzyżowych, metoda różnic cząstkowych, metoda wskaźnikowa czy też metoda logarytmiczna.