Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych zobowiązuje dane podmiot do realizacji określonych obowiązków z niej wynikających. Podmiot jest zobowiązany do opłacania należnych składek w określonych ustawo terminach za każdy miesiąc kalendarzowy.
Ustawodawca przewidział określone sankcje w związku z niewywiązaniem się z tych obowiązków Zakład Ubezpieczeń Społecznych posiada szereg instrumentów prawnych, które zmierzają do terminowego realizowania ustawowo określonych ustawą obowiązków przez osoby do tego zobowiązane. Dozwolone środki mają różny charakter i nie zawsze związane są z wymiarem finansowym. Zawsze jednak są w jakiś sposób dolegliwe dla nierzetelnych płatników, którzy nie wywiązują się z określonych ustawą powinności.
Zakład Ubezpieczeń Społecznych może stosować sankcje, które wynika z ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych i będzie to:
wystąpienie do sądu grodzkiego z wnioskiem o ukaranie karą grzywny,
wymierzenie opłaty dodatkowej,
naliczenie odsetek za zwłokę,
zabezpieczenie na majątku płatnika poprzez wystąpienie do sądu rejonowego z wnioskiem o założenie księgi wieczystej, wnioskiem o wpis hipoteki,
złożenie wniosku do Urzędu Skarbowego o ustanowienie zastawu skarbowego,
wszczęcie postępowania egzekucyjnego,
Dodatkowo jest możliwe:
złożenie zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa z zakresu ubezpieczeń społecznych,
wystąpienie do sądu upadłościowego z wnioskiem o pozbawienie prawa prowadzenia działalności gospodarczej lub pełnienia określonej funkcji,
zgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości dłużnika do sądu upadłościowego,
zgłoszenie wniosku do sądu rejestrowego o dokonanie wpisu w Rejestrze Dłużników Niewypłacalnych.
wykluczenie wykonawcy z postępowania o uzyskanie zamówienia publicznego w związku z zaleganiem w opłacaniu składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne,
złożenie wniosku o zmianę wpisu w Krajowym Rejestrze Sądowym